Hàng xóm của người phương Tây

Hôm trước, tôi vừa mua một chiếc túi đựng đồ tennis từ Canada có giá rẻ hơn tới 20% so với mua ngay từ nước Mỹ trong khi không mất tiền phí vận chuyển.

Món hời này thôi thúc tôi tìm hiểu về thương mại giữa Canada và Mỹ - mối quan hệ không tương đương nếu xét về quy mô dân số cũng như nền kinh tế.

Xuất khẩu sang Mỹ chiếm tới 73% trong tổng số kim ngạch trị giá 462 tỷ USD của Canada trong năm 2012. Chỉ chừng đó thôi cũng đủ để nói rằng với đa phần người dân Canada, chỉ cần sản xuất và bán cho Mỹ cũng đủ để họ trở thành một trong những công dân của quốc gia có thu nhập đầu người trong nhóm cao nhất thế giới (trên 50.000 USD/năm).  

Ở chiều ngược lại, Mỹ cũng đứng số 1 trong số các nhà xuất khẩu vào Canada, nhưng tỷ lệ dừng ở mức khoảng một nửa tổng giá trị nhập khẩu của nước này (hơn 50%, và cũng ở mức trên dưới 460 tỷ USD).

Xét cả hai chiều như thế lại càng thấy ở cạnh Mỹ là một thuận lợi rất lớn cho Canada.

Đó là chưa kể việc cho tới gần đây, việc làm người Canada thấy khó chịu trong quan hệ với Mỹ, chỉ là chính quyền hiện tại của Mỹ chưa muốn cho xây đường ống dẫn dầu để đưa dầu thô từ Canada vào Mỹ - một quyết định được cho là chủ yếu bị chi phối bởi tính đảng phái của riêng nước Mỹ.

Vậy mà Canada gần đây lại rất vui mừng trước việc tỷ trọng thương mại của nước này với Mỹ ngày càng giảm.

Nếu như trong thập niên 80-90 thế kỷ trước, giao thương với Mỹ đóng góp vào 2,3% tốc độ tăng trưởng cho kinh tế Canada thì nay giảm xuống còn 0,5%.  

Trạng thái này không xuất phát từ yếu tố lịch sử hay xung đột văn hóa, mức độ thiện cảm, bởi trong mắt cả người Mỹ lẫn người Canada, mỗi quốc gia đều được ưa thích. Dù ở Canada có rất nhiều chuyện cười lấy người Mỹ làm hình tượng thì vẫn có tới 64% số người thích Mỹ, hơn gấp đôi số người ghét Mỹ (30%, thăm dò của Pew hồi tháng 8 năm ngoái). Ở chiều ngược lại, Canada đứng số 1 trong danh sách các quốc gia được nhiều người Mỹ dành thiện cảm (81%, cũng vẫn theo Pew). Theo số liệu điều tra của một tổ chức khác, Gallup, số người Mỹ thích Canada còn lên tới 96%.

Trong mắt của người Anh thì điều này khá bất ngờ (và có phần ghen tị) bởi Mỹ và Canada từng trải qua cuộc chiến đầu thế kỷ 19, nhưng lại có thể chấp nhận được nhờ các yếu tố kinh tế như đã nói ở trên và văn hóa.

Được mua hàng hóa, từ nông hải sản cho tới máy móc thiết bị giá rẻ và chất lượng của nhau (Mỹ, Canada và Mexico nằm trong Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ) là một phần, trong khi cả hai nước đều được đảm bảo các lợi ích quốc gia khác nhau nhờ là đồng minh, và những giá trị văn hóa tinh thần cũng rất đáng kể.

Người Canada không muốn quá lệ thuộc vào kinh tế với Mỹ bởi lo ngại những rủi ro trong các cuộc khủng hoảng kinh tế mang lại, khi mà đa dạng hóa thị trường có thể khắc phục điều này. Trong sự chuyển dịch ấy, Chính phủ Canada rất hoan hỷ trước đà tăng trưởng của cán cân thương mại với Trung Quốc (riêng xuất khẩu tăng 100% sau một thập niên).

Nhưng, tỷ lệ tăng trưởng thương mại đó lại không tỷ lệ thuận với thiện cảm dành cho Trung Quốc khi có 54% người Canada trả lời với Hãng Pew là họ không thích.

Chúc anh chị sức khỏe và hẹn gặp thư sau!

Phạm Tấn (Washington D.C)
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần