Ngẫm ngợi cuối tuần: Để dành

(Thethaovanhoa.vn) - 1. Để dành là thói quen từ thời tiền sử, khi thức ăn kiếm được, chưa dùng đến thì được cất vào một chỗ kín đáo và bảo quản sao cho được lâu để dùng dần.

Con kiến đã biết nhặt thức ăn như hạt gạo về cất giữ. Có lần tôi đã thu được cả bơ gạo dưới hang mà đàn kiến lửa gom về. Gạo được chúng khuân về từ thùng gạo đặt ở góc bếp.

Có lần vào rừng tôi moi được cả vốc hạt dẻ trong hốc cây trú ngụ của một con sóc. Loài chim chóc như quạ cũng tha lôi đủ tứ đồ dùng của con người về cất vào tổ, mà có cái nó chả dùng đến như gương, lược.. Nhặt nhạnh để dành thành tâm lí chung cho loài vật có bộ não thì phải!

Đó là câu chuyện trong thiên nhiên.

2. Với chuyện để dành thì con người là sư phụ của muôn loài.

Đồ ăn món mặc, đồ dùng phương tiện đến tiền bạc và thậm chí cả thời gian là thứ trừu tượng nhất cũng được con người dành dụm bằng cách cất giữ hoặc sử dụng tiết kiệm.

Nói về dành dụm, dân vùng Bắc Bộ từng có câu nổi tiếng mà dân Nam nghe cứ mủm mỉm cười, đó là: “Khéo ăn thì no/ khéo co thì ấm”.

Thời bao cấp khốn khổ. Miếng ăn chạy từng bữa. Đến cái giẻ rách cũng không dám vứt ngay khi nó chưa mủn. Biết đâu lại có lúc còn dùng vào được việc gì.

Thiếu thốn bần hàn làm cho con người ta ti tiện.

3. Để tồn tại, thì để dành như là một phương cách dự phòng an toàn nhất. Nghĩ mình có lúc hóa ra cũng giống như con sâu cái kiến trong tích lũy của để dành!

Câu “tích cốc phòng cơ, tích y phòng hàn” (cất giữ gạo phòng khi đói kém/ cất giữ áo lỡ khi rét mướt) được tận dụng triệt để thời bao cấp kéo dài liên miên.

Để dành ban đầu như là một ưu điểm. Nhưng rồi để dành dần biến thành bệnh.

Kể ra thì có quá nhiều, chỉ lấy một ví dụ  đơn giản. Ở căn hộ cấp 4 mưa táp vách, mái dột, người ta ước ao nhà mái bằng, tường gạch. Có rồi thì mơ nhà riêng. Có nhà riêng rồi ước mơ biệt thự. Có biệt thự thì mua ô tô, kiếm chút chức tước, càng to càng tốt! Nhu cầu riêng đủ rồi thì tìm cách xoay xở đất đai nhà cửa cho con. Có cho con rồi nghĩ đến cháu. Với tiền nong cũng thế. Ban đầu dành ít triệu, có rồi lại lo tiếp dành tiền tỉ, rồi từ đó sang nhà đất và cuối cùng là vàng, kim cương...

Chính cái bệnh để dành này cũng là một kênh góp phần tích cực làm nên tham nhũng.

Thực ra, sự chi dùng bình thường của một con người có đáng bao nhiêu đâu so với đống tài  sản không lồ của kẻ tham nhũng. Có kẻ đã vơ vét được của cải có thể ăn đến ba bốn đời chưa hết mà vẫn chưa chịu dừng.

Hai chữ để dành, con người không cần học, nhưng để biết giới hạn nó thì phải học cả đời. Có khi cuối cùng dừng lại trong nhà lao học tiếp!

Bài và tranh minh họa: Đỗ Đức
Thể thao & Văn hóa