Người đóng thuyền cho lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa

* Con thuyền linh thiêng

Là hoạt động tâm linh của người dân huyện đảo Lý Sơn đã có từ hàng trăm năm trước nhằm tri ân những người lính trong đội hùng binh Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa năm xưa đã hi sinh để bảo vệ chủ quyền lãnh hải của Tổ quốc, trong Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, nhân dân đóng những chiếc thuyền được mô phỏng theo kiểu  thuyền câu của ngư dân huyện đảo cách đây hàng trăm năm, bên trong thuyền có hình nhân thuỷ binh hải đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa với các vật dụng tùy thân.


Nghệ nhân Dương Hiển Đạt cho hay, đóng những chiếc thuyền này là công việc trọng đại được các dòng họ tiền hiền và hậu hiền ở huyện đảo Lý Sơn tín nhiệm giao cho các cụ. Trước ngày diễn ra lễ khoảng vài tháng, các cụ ăn mặc nghiêm trang tề tựu về đình làng An Vĩnh để cùng với các chức sắc trong làng, trong huyện bàn bạc, chọn ngày lành tháng tốt làm lễ “khởi công” đóng thuyền.

Ngày giờ được định đoạt xong, mỗi người một việc bắt tay vào chế tác. Cụ Đạt cho biết, tuy không có nhiều yêu cầu khắc khe về yếu tố kỹ thuật như đóng tàu đi biển thật nhưng qúa trình làm những chiếc thuyền phục vụ Lễ khao lề cũng có những chuẩn mực riêng. Chẳng hạn như việc lấy đất sét trên đỉnh núi Thới Lới về nặn ra những hình nhân thế mạng tượng trưng cho những người lính được giao cho cánh thanh niên trai tráng trong làng. Những thanh niên này phải khỏe mạnh, có lối sống đẹp, người nào có chút “tỳ vết” trong cuộc sống thường nhật sẽ không được tham gia. Những người khác có uy tín hơn được giao nhiệm vụ tìm kiếm các chất liệu để đóng thuyền bao gồm gỗ, tre cật, dầu rái...


Đặc biệt trực tiếp tham gia chế tác thuyền phải là người cao niên và có uy tín trong dòng tộc, xóm làng. Những quy định bất thành văn ấy được các thế hệ cư dân trên đảo từ bao đời nay lưu truyền từ đời này sang đời khác. Sau hơn một tháng tận tâm làm việc, những chiếc thuyền phục vụ lễ được thực hiện xong. Mỗi chiếc có chiều dài 4 mét, rộng 1,2 mét, cao gần 1 mét, chia làm 3 khoang và được đặt ở nơi trang trọng nhất của đình làng, chờ ngày “hạ thủy”.

Cụ Đạt tâm sự, tuy chỉ là những chiếc thuyền phục vụ ngày lễ nhưng với cả cộng đồng cư dân trên đảo, đó là những chiếc thuyền chở nặng tấm lòng tri ân công đức của hậu thế đối với các bậc tiền nhân. Cùng với những chiếc thuyền là những hình nhân thế mạng. Tuy là hình nhân thế mạng nhưng khi được đưa xuống thuyền thì trong ý thức sâu xa của mỗi người, những hình nhân này đều có linh hồn. Linh hồn của những con người vị quốc vong thân. Những linh hồn ấy cùng với những chiếc thuyền buồm bé nhỏ hòa vào lòng biển cả, tái hiện một cách sinh động hình ảnh của những hùng binh năm xưa đã không quản ngại đường xa, bão tố lên đường thực thi nhiệm vụ thần dân đối với sự vẹn toàn của giang sơn Tổ quốc.

Có lẽ sự tri ân của hậu thế đối với các bậc tiền nhân là một trong những nguyên nhân để Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa trường tồn trong tâm trí của mỗi người dân huyện đảo Lý Sơn nói riêng và Quảng Ngãi nói chung.

Vài nét về Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa năm 2010 Sẽ có nhiều hoạt động quan trọng trong 2 ngày 28-29/4 hư: Rước vong linh các hùng binh trong đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa năm xưa về nhập Điện đình làng An Vĩnh, thiết lập các linh vị để thờ tự, thả thuyền lễ theo nghi thức truyền thống … Ngoài ra ngành VH,TT&DL tỉnh Quảng Ngãi còn tổ chức khánh thành quần thể Khu di tích lịch sử văn hóa Đội hùng binh Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa bao gồm các công trình như: Đình làng An Vĩnh, tượng đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa, nhà trưng bày các tư liệu qúy về đội hùng binh Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa, các ngôi mộ gió của các vị Cai đội Võ Văn Khiết, Phạm Quang Ảnh, Nguyễn Quang Tám...là những vị chỉ huy các đội hải thuyền đi Hoàng Sa, Trường Sa làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền trên biển của Tổ quốc năm xưa, khánh thành miếu thờ đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa.