Kỳ thi Hương năm Đinh Dậu (1897) được tổ chức tại trường thi Nam Định, vào thời điểm đấy được gọi là Trương thi Nam Hà vì Hà Nội lúc này đã trở thành “thành phố nhượng địa của Pháp” (từ 1888).

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 33): Bưu ảnh một thời vàng son

Ở nước ta, trước khi người Pháp tới, nhu cầu thông tin trong xã hội chủ yếu là truyền khẩu. Nói theo cách thậm xưng, thì chỉ với quán nước, nơi những chuyện trong làng ngoài xóm truyền qua miệng nhau thành tiếng xì xào, nhưng không kém hiệu quả, tạo nên dư luận…

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 32): Tuyến đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt

Mới đây, hồi cuối tháng 4/2022, dư luận râm ran về một dự án nhằm khôi phục tuyến đường sắt nối Phan Rang lên Đà Lạt, mà cách đây kém 10 năm là vừa tròn một thế kỷ (1932), khi những chuyến tàu đầu tiên đã lăn bánh.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 31): Về hai giải quần vợt quốc tế có ít nhiều gắn với địa danh Sài Gòn

Trong hệ thống các giải thi đấu danh giá và có bề dày truyền thống của môn quần vợt quốc tế (grand-slam), thì Pháp có Roland Garros và người Mỹ có Davis. Cả 2 nhân vật này, nhiều hoặc ít, đều đã có cơ hội gắn với địa danh Sài Gòn của nước Việt Nam ta từ thời còn là thuộc địa của nước Pháp.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 30): Tòa 'biệt thự điên khùng' ở thành phố Hải Phòng

Trên tấm bản đồ thành phố Hải Phòng đầu thế kỷ XX, tại địa điểm gần cầu Quay (Pont Tournant) và đường Lò Lợn (Rue de l’Abattoire) có một địa danh được ghi bằng 2 chữ tiếng Pháp “Folie Marty”, nếu dịch nguyên nghĩa là “Marty điên khùng”…

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 29): Về chiếc ô tô đầu tiên ở Hà Nội của bác sĩ Yersin

Mới đây, trên Facebook, bạn Phùng Ngọc Khoa (13/4/2022) vừa viết về “chiếc ô tô đầu tiên ở Hà Nội”, quả là đề tài hấp dẫn để hiểu về lịch sử giao thông của nước ta nói chung, Hà Nội nói riêng.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 28): Cái xe kéo

Có thể nói phương tiện giao thông phổ biến nhất ở các đô thị ở Việt Nam gắn với thời kỳ Pháp thuộc (từ những năm cuối thế kỷ 19 đến nửa đầu thế kỷ 20), nói cách khác là thời kỳ hình thành các đô thị hiện đại ở nước ta, chính là chiếc xe kéo.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 27): Tục để móng tay dài?

Mới cách đây không lâu, truyền thông đưa một tin gây chú ý: Trong khi triển khai chủ trương đổi căn cước công nghệ cho công dân, có một trường hợp hy hữu ở Giao Thủy, Nam Định không lấy được dấu vân tay chỉ vì… móng tay dài quá?!

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 26): Những người Pháp mãi mãi được ghi nhớ

Nói đến kiến trúc không thể không nhắc đến tên của vị "kiến trúc sư trưởng" đầu tiên của Đông Dương tên là Ernest Hébrard. Những ý tưởng quy hoạch của ông dường như vẫn nguyên vẹn những giá trị không chỉ tham khảo mà đôi nét mang tính tất yếu.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 25): Những cây cầu mang dấu ấn Doumer

Là tổng công trình sư cho ý tưởng xây dựng một hạ tầng giao thông cho công cuộc khai thác thuộc địa, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer chọn đường sắt là phương tiện chủ đạo trên một lãnh thổ chạy dài từ Bắc xuống Nam...

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 24): 'Dải đăng ten giăng giữa trời' đã tròn 120 tuổi

"Dải đăng ten giăng giữa trời" là hình tượng mà Toàn quyền Paul Doumer cảm nhận khi ngắm công trình mà nhà thực dân khời xướng đã thành hiện thực nối 2 bờ Sông Hồng đoạn đi ngang qua Hà Nội, lúc đó đã được xác định là "Thủ đô" chính thức của Đông Dương.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 23): Hà Nội - Từ Tết Độc lập tới Tết Giải phóng

Nước Việt Nam tuyên bố Độc lập ngày 2/9/1945, và 5 tháng sau, ngày 2/2/1946, nhân dân cả nước trong đó có Thủ đô Hà Nội đã được đón cái Tết Độc lập đầu tiên.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 22): Việc một người Việt Nam được nước Pháp vinh danh

Vào thời điểm này, từ cuối tháng 12/2021 kéo qua tháng 2/2022, Bảo tàng Con Người (Musée de l'Homme) ở trung tâm Thủ đô Paris, có một cuộc triển lãm vinh danh 58 gương mặt nhân vật được nước Pháp tôn vinh, nhưng đều không phải là dân Pháp gốc.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 21): Vụ án Thầy Thông Chánh và chiếc máy chém

Những năm cuối của thế kỷ 19, khi thực dân Pháp đã biến nước ta thành thuộc địa, triều đình đã bó tay theo giặc, cuộc kháng chiến của dân ta đã tạm lắng.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 20): 'Kho vàng Sầm Sơn'

Là tên gọi một thiên tiểu thuyết của văn sĩ - thi sĩ Đái Đức Tuấn với biệt danh là TchyA, nhưng viết trên nền một sự kiện có thật. Cái địa danh “Sầm Sơn” là nơi có bãi biển đẹp, có 2 hòn Trống - Mái và câu chuyện diễm tình về Chàng Vọi dễ thu hút bạn đọc.

• Ảnh = Ký ức = Lịch sử (Kỳ 19): Cái xe rùa